Borneodwergolifant met uitsterven bedreigd

Het gaat niet goed met de Borneodwergolifant. Een recente studie van Wereldnatuurfonds (WNF) heeft uitgewezen dat er vanwege zijn snel slinkende leefgebied waarschijnlijk nog maar duizend exemplaren van de diersoort over zijn. Dat is aanzienlijk minder dan eerdere schattingen van rond de 1600.

De Borneodwergolifant kan tot een meter kleiner zijn dan Aziatische olifanten en staat bekend om zijn vredelievende karakter en neiging om gulzig te eten, waarbij hij vruchten in zijn geheel doorslikt. Met satellietapparatuur is vastgesteld dat de dieren, die alleen op de noordoostelijke punt van Borneo voorkomen, oerwouden op vlak terrein en in riviervalleien als leefgebied prefereren. Dat is precies het type terrein dat de afgelopen tijd ten prooi is gevallen aan grootschalige boomkap om plaats te maken voor het aanplanten van oliepalmen.

De Borneodwergolifant werd pas in 2003 na DNA-onderzoek als aparte ondersoort van de Aziatische olifant onderscheiden. Eerder verkeerde men in de veronderstelling dat de dieren afstamden van een gedomesticeerde kudde olifanten die in de 17de eeuw op het eiland werd achtergelaten door de sultan van Sulu. De soort komt ondanks zijn geringe aantal niet voor op de zogeheten Rode Lijst van beschermde diersoorten. Een plan om een gebied van 240.000 vierkante kilometer regenwoud te redden op de grens van Indonesië, Maleisië en Brunei, moet de overgebleven kuddes Borneodwergolifanten de komende tijd een heenkomen bieden.

Tijdens onze meest recente vakantie (2006) naar Maleisie hebben wij zelf meerdere malen oog en oog gestaan met deze Pygmy Olifanten. Dit is eigenlijk geen goed teken, het zou beter zijn geweest als we ze helemaal niet tegen waren gekomen. Dit betekent namelijk dat het leefgebied van deze prachtige dieren inderdaad in het gedrang is gekomen. Locals vertelden ons al dat de olifanten regelmatig in de nacht door de dorpen lopen. Dit was jaren terug niet eens denkbaar, de olifanten wisten alle plekken waar mensen woonden goed te mijden. Nu is dat echter nauwelijks nog mogelijk. De rivier Kinabatangan is een plek waar nog veel grote kuddes Pygmy’s leven, hun migratiepaden worden echter met de dag meer bedreigd.

Niet alleen de palmolie industrie is hier debet aan, ook de nieuwe biobrandstof industrie speelt een steeds grotere rol op Borneo. De enige plek waar de olifanten nog vrij kunnen lopen is vaak een strook van zo’n 100 meter rond de rivieren. Daarbuiten staat alles in het teken van industrien en plantages. Hopelijk kunnen onze kleinkinderen deze prachtige olifantensoort ook nog bewonderen.