Cameron Highlands
Cameron Highlands is een schitterend mooi hoogland. Vanwege de hoge ligging is het er koeler dan in de rest van Maleisie. Geniet van wandelingen, typisch Engelse scones en prachtige uitzichten over theeplantages.
Na een ruim twee uur durende rit per 4×4 door kampongs, plantages en later dichte bossen kwamen we aan bij de Borneo Rainforest Lodge. Vanaf dat moment was het 3 dagen puur genieten. Van de geweldige kamers met schitterend uitzicht en een eigen plonsbad tot de wandelingen met gids door de dichte jungle met telkens weer je hart in je keel als de gids weer plotseling tot stilstand kwam. Het was echt een unieke ervaring. We zagen orang-oetangs, een absoluut hoogtepunt. En te veel andere soorten om nu al op te noemen. Wat een rijkdom!
Vooraf hadden we al heel wat mooie foto’s en filmpjes gezien, maar als je er daadwerkelijk zelf arriveert is het toch echt wel een wauw-gevoel dat je hebt. Reviews die we lazen spraken van een ‘unieke ervaring’ en de ‘mooiste jungle-ervaring ooit’ dus waren onze verwachtingen torenhoog. Danum Valley stond al vele jaren hoog op mijn bucketlist, maar een bezoek was er nog niet van gekomen. Het is namelijk een unieke en daardoor vrij exclusieve bestemming, met een bijbehorend prijskaartje. Hierdoor neemt niet iedereen het in het reisplan op. Zonde. Het is het waard als het je om onvergetelijke herinneringen gaat. En onvergetelijk was het!
Danum Valley ligt in het hart van Sabah op Maleisisch-Borneo en het is een beschermde plek waar dieren vrij en relatief onbedreigd kunnen rondlopen. Je kan vanaf de lodge kennismaken met deze oeroude jungle (primair regenwoud) en soms zelfs vanuit de kamer de verschillende diersoorten spotten. Meestal met de verrekijker, die voor je klaarstaat in je kamer.
Vanaf de eerste ontmoeting met de chauffeur bij de luchthaven van het gehucht Lahad Datu tot de wandelingen onder begeleiding van gidsen die niet alleen alles weten maar ook alles zien, was het verblijf in één woord geweldig. Je komt eigenlijk superlatieven tekort om het jungle-resort echt goed te omschrijven. Het leuke is dat een verblijf van maar een paar nachten in de schitterende lodge een eeuwigheid lijkt te duren. Dat komt deels doordat je van start tot eind druk in de weer bent. Van toffe wandelingen tot zwemmen bij een waterval, van canopy walks tot nachtsafari’s…er leek geen einde aan te komen aan alle toffe activiteiten die we er deden.
Het kleinschalige jungle-resort heeft in totaal 3 villa’s en 27 chalets op een ruim opgezet terrein, echt compleet in de middle of nowhere. Met houten vlonderpaden is alles goed met elkaar verbonden, je staat dus ook nooit per ongeluk op een giftige slang. In de avond is het geheel goed (en sfeervol) verlicht. De kamers zijn allemaal modern ingericht en door de enorm hoge ramen heb je vanaf elke kamer een schitterend zicht op de dichte jungle waarmee de lodge omringd wordt. Echt fantastisch is het uitzicht vanaf de kamers met ‘River View’, zicht op de Danum-rivier die langs de lodge meandert, maar ook de kamers met zicht op de dichte jungle zetten standaard aan tot het zoeken naar wildlife. Alle chalets hebben verder airco en een ensuite badkamer. Dat laatste is fijn omdat het daardoor niet nog vochtiger wordt in de kamer.
De Jungle Chalet (Standard Chalet) is de meest betaalbare soort accommodatie van de lodge, maar al zeer luxe wat ook wel logisch is met deze prijs per nacht. Het standaard chalet heeft een eigen balkon met uitzicht over de jungle. Als je geluk hebt kan je vanaf je chalet dieren of bijzondere vogels spotten. Het chalet heeft een airco om de insecten buiten te houden.
De Deluxe Chalet is prachtig gesitueerd langs de rivier (Deluxe River View) waar je vanuit je bad of plonsbad een geweldig uitzicht op hebt. De Deluxe Jungle View chalets hebben een buitenbad met prachtig uitzicht op de jungle, met soms een kans om wildlife te zien. Deze chalets zijn schitterend aangekleed en ruim opgezet.
Vanzelfsprekend is er airco, wat niet alleen insecten buiten de deur houdt, maar ook nog eens helpt met het sneller droog krijgen van je kleren en schoenen. Het verschil in prijs tussen de standaard chalet en deze Deluxe Chalet is bijna verwaarloosbaar op het totaal aan kosten, dus als het even kan zouden we altijd voor de Deluxe Chalet gaan, want dan heb je er je eigen privé-plonsbad bij.
Wij verbleven zelf in één van de Deluxe Jungle View chalets en dit was echt fantastisch. Het hele verblijf tuur je uit het raam of er dieren te zien zijn, tot er op de laatste ochtend van ons verblijf opeens een hele familie van rode langoeren (red leaf monkey of Presbytis Rubicunda) voorbijkwam. Echt een bijzonder gezicht. Het huisje was verder van alle gemakken voorzien, met 2 grote bedden, een ruime douche (van het type regendouche met keiharde straal) en een goed gevuld koelkastje. Heel fijn was het Nespresso-apparaat met een paar koffiecups, ideaal om de dag mee te starten in het geval van de vroege activiteiten in de ochtend (voor het ontbijt). Omdat ik dit al vooraf had gelezen had ik speciaal hiervoor mijn favoriete cups vanuit Nederland meegenomen (Starbucks Espresso Blonde).
De Premium Deluxe Chalet is weer een stapje erbij qua luxe, afmetingen en vanzelfsprekend ook de prijs. Dit is een enorm ruim opgezet appartement, schitterend aangekleed met een geweldig uitzicht over de rivier. Ook hier heb je weer een (wat groter) plonsbad en een buitendouche met badkamer. De aanwezigheid van een Nespresso-machine is ook hier een prettige bijeenkomstigheid.
De Premium Villa is de grote trots van de lodge. Deze drie villa’s zijn super-de-luxe ingericht en van alle gemakken voorzien. De villa heeft een zwembad buiten en groot bad binnen, en een groot terras. Het is inclusief butler-service, een gids die altijd tot je beschikking staat tijdens je verblijf en in-house dineren is ook mogelijk. De villa’s zijn te boeken in een versie met 1 verdieping (meer ruimte en nog beter uitzicht op het dak van de jungle) en een versie zonder de extra verdieping.
Je verblijft in een exclusief jungle-resort en dat zul je weten ook. Het eten is er echt geweldig en ze hebben altijd een ruime keuze aan internationale en lokale opties. Gerechten zijn superlekker en van hoge kwaliteit. Naast Aziatische gerechten heb je er ook meerdere westerse gerechten.
Het ontbijt was uitgebreid maar niet overdadig, eigenlijk wel fijn op zo’n plek. Naast diverse lokale gerechten had je er ook een ruime keuze om een goed westers ontbijt samen te stellen (incl. yoghurt en zelfs zalm). Je kon er een vers eitje laten bakken (naar wens) en ze hadden er meerdere soorten versgebakken brood. Op verzoek kunnen mensen met een intolerantie voor gluten ook vooraf speciaal glutenvrij brood aanvragen (tijdens de boeking kan je dit doorgeven).
De lunch was perfect om even lekker tussen alle activiteiten door tot rust te komen en tegelijk te genieten van een heerlijke hap. Het diner was wat ons betreft fantastisch. Het is een uitgebreid buffet met ruime keuze. Omdat je er meestal niet langer dan een dag of 4 verblijft, is er precies genoeg variatie. We hebben gedurende ons verblijf geen enkele keer hetzelfde gerecht voorbij zien komen. Bij de lunch en tijdens het avondeten worden er ook gerechten vers voor je neus bereidt (de saté was echt heerlijk).
Het aanbod aan toetjes en vers fruit was ook enorm en elke maaltijd weer anders. Denk qua toetjes aan gebakjes, chocola, cakejes, mousse, bananenbrood en meer. Wat fruit betreft had je er elke dag ruim 6 verschillende keuzes.
Er is ook voldoende keuze voor vegetariërs met diverse vegetarische gerechten en o.a. een salade bar. Als je veganistisch bent kan je dit vooraf afstemmen en dan zorgen ze ervoor dat er altijd wat voor je klaarstaat.
Let erop dat gewone drankjes allemaal bij de prijs inbegrepen zijn, maar dat je voor frisdrank en alcoholische drankjes moet bijbetalen. Wijn verkopen ze er alleen per fles en de prijs begint bij RM200. Het voordeel is dat je de fles kunt stallen zodat je er gedurende je verblijf van kunt genieten.
De lodge heeft een bar met mooi assortiment (sterke) drank. Ze hebben een leuke cocktailkaart en de bar sluit dagelijks om 23.00. Als je er na de nachtsafari komt moet je soms even naar iemand op zoek want de bar is later op de avond niet permanent bemand. Op dinsdag en donderdag heb je van 17.00 tot 18.00 borreltijd – ze noemen het Complimentary Evening Cocktail – in de Hornbill Bar, met o.a. cocktails en andere alcoholische drankjes met daarbij wat hapjes.
Het verblijf in dit schitterende resort zit vol actie en avontuur. Je kan dagelijks meerdere activiteiten ondernemen, vaak verdeeld in een ochtenddeel, met optioneel nog een activiteit voorafgaand aan het ontbijt, een middagdeel na de lunch en een ‘Night Safari’ na het diner. Dit laatste kan met een speciaal open safari-wagentje of lopend.
De gidsen hebben ontzettend goed oog voor detail en spreken verder allemaal zeer goed Engels. De meesten zijn Kadazandusun – de grootste etnische bevolkingsgroep in Sabah – en zijn in de regio opgegroeid, met daardoor enorm veel kennis van de natuur en de omgeving. Overweeg een privé-gids als je de gids helemaal voor jezelf wilt hebben (anders ga je automatisch mee in groepen tot max 8 personen). Een privé-gids kost RM300 per dag en moet je vooraf vastleggen. Dit kan via Borneo Nature Tours, beheerder van de Borneo Rainforest Lodge. Ik vond ons groepje van 6 personen overigens erg leuk. Een privé-gids is vooral handig als je gericht op zoek bent naar bepaalde (vogel)soorten.
Tussendoor kan je relaxen in je chalet of je kunt zwemmen in de rivier (of in je zwembad als je chalet dit heeft). Bij je juiste condities kan je zelfs een stuk de rivier af tuben en hoewel dit niet echt past in het beeld van een ultiem jungleavontuur, was het echt superleuk en bijzonder om te doen zo in het diepe oerwoud. Bij minder fraai weer kan je ook een workshop zeep maken doen (van gerycled vet maak je dan een geurige zeep) of een workshop mud (mos) balls maken doen die gebruikt worden bij het filteren van het water.
Let erop dat je bij de 3D/2N versie van de trip een aardig vol programma hebt, met weinig tijd om nog aanvullende activiteiten te ondernemen. Daarbij wordt het programma op de dag zelf nog wel eens aangepast, bijvoorbeeld omdat het tijdens hele harde regen niet op de afgesproken tijd kan plaatsvinden.
Verder kan het ook zijn dat je op de 2e dag of op de laatste ochtend in overleg een extra (lange) wandeling wordt ingelast, vaak in het geval dat je de dagen ervoor nog relatief weinig wildlife gezien hebt.
Als je genoeg (vrije) tijd hebt kan je ook een wellness-sessie boeken bij de Jari Jari Spa. Vooral na de wat langere tochten echt heerlijk om zo tot rust te komen. Boek wel tijdig, want vaak zit zo’n spa vol op de populaire tijden (bijvoorbeeld eind van de middag en begin van de avond).
Ons verblijf begon om 15.30 met een eerste wandeling (meer een jungle-hike) met onze gids Alex, direct na de briefing met uitleg. We zagen hier o.a. een Leaf Nosed Snake, maar verder niet zo veel bijzonders. Alex zou de komende dagen onze vaste gids zijn en dat beviel ons heel goed. Het zijn echter stuk voor stuk geweldige gidsen, dus maakt het niet echt uit wie je als gids hebt tijdens je verblijf.
De 2e activiteit was de Night safari met het elektrische wagentje. Dit was erg leuk, zo diep in de jungle in het donker. Met grote lampen gingen we op zoek naar ogen die oplichten. We zagen bijzondere kikkers, een enorme slang (Sumatran Viper) en een civet.
De 2e dag stonden we om 5.00 op voor een hele vroege hike naar de Coffins, de waterval en de zwemplek (incl. fish spa). Dit was wel een pittige hike door dichte jungle, je had op sommige momenten bijna een kapmes nodig. Het was een werkelijk prachtige hike en onderweg hebben we veel gezien, waaronder één van de hoogtepunten; een orang-oetan met jong.
In de middag deden we nog een hike naar de Canopy Walk, maar omdat het echt gigantisch hard regende gingen alleen wij mee met de gids. Het was echter een geweldige wandeling, in de stortregen op pad. Uiteindelijk zagen we een Flying Squirrel door de lucht glijden.
’s Avonds na het avondeten weer op pad (tof zelf op zoek met de zaklampen van de lodge), de zgn. ‘Night Walk’. We zagen veel insecten, fluorescerende schorpioenen, een Mock Tarantula, een pit viper, wandelende takken, enorme slakken, sprinkhanen, een slapende vogel, een fire milipede en meer. Mijn persoonlijke hoogtepunt was het spotten van een Keeled Slug Eating Snake. Ik had daarvoor nog niet eerder zelf een slang gespot die anderen nog niet eerder op die plek gezien hadden.
De ochtend van de 3e dag waren we weer vroeg op en om 6.00 begon de wandeling naar de Canopy Walk. Zo in de vroege ochtend is dat weer compleet anders, vooral vergeleken de hike tijdens de enorme stortbui de dag ervoor. We zagen een Gibbon, maar die bewoog te snel om er een foto van te maken. Ook zagen we er een Raffles’s Malkoha, een prachtige vogelsoort.
Een verblijf in de Borneo Rainforest Lodge is niet goedkoop, maar als je nagaat dat je in extreme luxe verblijft, inclusief alle (zeer goede) maaltijden, transfers van en naar de luchthaven en alle activiteiten inclusief gids en chauffeur, dan is het de kosten voor deze unieke ervaring meer dan waard.
Wat ons verder opviel was dat de alternatieve overnachtingsplek bij Park HQ (Danum Valley Field Centre) eigenlijk niet zo heel veel scheelt in prijs, terwijl dit wel duidelijk de budgetvariant is. Als je de prijs bij een 3D/2N tour tussen Borneo Rainforest Lodge en Park HQ (Field Centre) op basis van 2 personen in een standaard kamer met airco met elkaar vergelijkt betaal je in totaal €2000 bij Borneo Rainforest Lodge en €1400 bij Park HQ. Het scheelt dus 30% en bij de lodge verblijf je 3 dagen in ultieme luxe en bij het onderzoekscentrum is het – hoewel net zo gaaf qua activiteiten – toch een wat meer sober verblijf.
Je moet het er natuurlijk maar voor over hebben, maar wij raden aan om na te gaan of je dat verschil van €600 niet ergens anders tijdens de reis kunt besparen. Wellicht heb je nog wat moois te vieren? De jungle-ervaring is wat ons betreft uniek door het ontzettend fijne en bijzondere verblijf in de lodge.
De officiële partij die de lodge beheert en de boekingen afhandelt is Borneo Nature Tours. Je kan via hun website direct een verblijf boeken. Zij geven ook tijdens de boeking aan welke vluchten je (vanaf Kota Kinabalu) moet nemen om op tijd in Lahad Datu te zijn voor de transfer diep de jungle in.
Ook de betere Nederlandse reisorganisaties met verre reizen bieden een trip naar Danum Valley inclusief een verblijf bij Borneo Rainforest Lodge aan in hun programma. Voorbeelden zijn Van Verre, PANGEA Travel en 333travel.
Er zijn verder diverse populaire lokale tourbureaus die een verblijf in de lodge aanbieden, vaak in combinatie met een groter Sabah-reisprogramma. Voorbeelden zijn Sticky Rice Travel, Amazing Borneo Tours, Borneo Eco Tours en River Junkie. Het eerder genoemde Borneo Nature Tours is echter ook een prima startpunt voor je reis door Sabah.
Er gaan dagelijks vluchten van Kota Kinabalu naar Lahad Datu. Het resort raadt aan om heen MASWings vlucht MH3012 te boeken (vertrek om 7.30 in de ochtend vanaf Kota Kinabalu Airport) en op de terugweg de MASWings vlucht MH3019 (vertrek 16.00) te boeken. Dit sluit perfect aan bij de transfers naar en van het natuurpark. Reken grofweg op zo’n €80 per persoon voor deze retourvlucht (inclusief 20kg ruimbagage en 7kg handbagage).
De transfer naar de lodge zit bij de prijs inbegrepen en is met een degelijke 4×4 een rit van ongeveer 2 uur, over een afstand van zo’n 92km. Onderweg kan het maar zo zijn dat je ineens stopt omdat de chauffeur iets in de bosjes heeft gezien. Kijk niet raar op als je eerste ontmoeting met een olifant of orang-oetan al op weg naar de lodge is.
Je kan ook vanaf de Kinabatangan of vanaf Semporna naar Lahad Datu reizen. Stem dit met de lodge af zodat ze een indicatie kunnen geven van wanneer ze vanaf hun kantoor in Lahad Datu vertrekken en zorg er vervolgens zelf voor dat je er ruim op tijd bent. Zelf rijden naar de lodge wordt afgeraden. Je kan je huurauto veilig bij het kantoor in Lahad Datu parkeren.
Normaal gesproken zijn we niet zo van het trekken van een conclusie, maar in het geval van de Borneo Rainforest Lodge doen we het wel om duidelijk te maken dat de – voor Maleisische begrippen – hoge prijs prima tegenover een unieke ervaring kan worden afgezet. Het complete plaatje klopt en vooral de tours (en daarbij behorende hoge spotkans) zijn geweldig. Het is een prijzige trip maar elke euro meer dan waard!
Chalets en Villa’s bij Borneo Rainforest Lodge zijn stuk voor stuk schitterend. Als je de kans hebt moet je zeker een upgrade nemen met plonsbad, want er is niks fijners dan na een lange dag nog even lekker relaxen in je privé-zwembad. Helemaal mooi is een chalet met plonsbad én uitzicht over Danum River. Ter daarbij de kans om een orang-oetan vanuit je plonsbad te zien op en het verblijf kan niet meer stuk.
De prijs van een 3D/2N trip met verblijf bij deze lodge vergeleken een 3D/2N bij het Danum Valley Field Centre (Park HQ) scheelt hoogstens 30% en dat is de meerprijs wat ons betreft absoluut waard. Het is echt het ultieme jungle-avontuur op Sabah.
De mensen die er werken dragen er verder ook aan bij dat je er een topverblijf hebt. Zo zullen wij onze terugweg naar de luchthaven van Lahad Datu nooit meer vergeten. Onze zeer vriendelijke chauffeur Rizwan bleef de hele rit maar naar de bomen kijken, op zoek naar wildlife. Hij vertelde onderweg al dat hij al heel vaak olifanten en orang-oetans had gezien, maar dat hij niet zeker wist of dat vandaag ook weer het geval zou zijn. Nog geen 5 minuten verder en ineens trapt hij op de rem, laat ons allemaal uitstappen en vertelt met een brede lach: “Jullie wilden toch nog een keer orang-oetans zien? Nou, daar heb je er twee”. Heel dichtbij zat een moeder met jong en wij konden er wel een half uur van genieten omdat onze vlucht toch pas veel later zou vertrekken.